BLOG || Eén van de grootste uitdagingen bij het implementeren van technologie in de zorg is de bereidheid van de zorgprofessionals om met deze innovatie aan de slag te gaan. Dat ervoeren wij een aantal jaar geleden ook bij onze woon-, welzijn en zorgorganisatie De Zorgboog. We besloten om onze visie op zorg te herformuleren en met twee heldere richtlijnen aan de slag te gaan met innovatie in onze organisatie. Ik neem je graag mee langs onze geleerde lessen en ervaringen.
Dit blog is geschreven door Ine Eijdems – directeur Wijkzorg en Wijkverpleging bij De Zorgboog, een organisatie gericht op wonen, welzijn en zorg in regio Zuidoost-Brabant.
Jaren geleden zagen wij e-health als een ontwikkeling in de zorg waar ook wij aan moesten geloven. Wij beseften dat het anders moest. In een poging om deze technologie te omarmen hebben we geprobeerd om met verschillende innovaties te werken, maar het kwam nooit goed van de grond. De techniek voldeed niet, medewerkers waren niet gemotiveerd of cliënten misten de ondersteuning om ermee aan de slag te gaan. Het belangrijkste was dat de noodzaak om met technologie aan de slag te gaan ontbrak: er was geen intrinsieke motivatie.
‘Anders Zorgen’
Twee jaar geleden besloten wij onze visie op zorg te herformuleren. Met de naderende zorgkloof weten we dat we straks met te weinig zorgprofessionals zijn om antwoord te geven aan de groeiende zorgvraag. Er kwamen twee concrete ambities uit:
- Wij willen meer cliënten helpen met hetzelfde aantal zorgprofessionals
- Het werkgeluk van onze zorgprofessionals in ogenschouw nemen
Deze twee ambities vormden onder andere de basis voor een traject – genaamd ‘Anders Zorgen’ – dat erop is gericht om bewustwording bij onze medewerkers te creëren. We zijn gestart met heel pragmatisch en helder uit te leggen waarom het anders moet, waarom we de noodzaak zien om innovaties in te zetten. Dat het er niet om gaat wat De Zorgboog wil, maar wat onze maatschappelijk opdracht is.
Schijf van Vijf
Vervolgens hebben we die noodzakelijke verandering tastbaar gemaakt met de zogeheten Schijf van Vijf.
Tekst loopt verder onder de afbeelding.
We vragen van alle medewerkers om deze schijf te hanteren in de zorg voor hun cliënten. Allereerst kijk je wat de cliënt zelf nog kan of waar hij/zij zelf de regie over wilt hebben. Daarna kijk je welke (technologische) hulpmiddelen er in gezet kunnen worden. Vervolgens bepaal je wat het netwerk – denk aan familie, mantelzorgers en andere naasten – rondom de cliënt kan doen. Dan kijk je naar het sociale netwerk om een cliënt heen, bijvoorbeeld lokale vrijwilligersorganisaties, welzijnsverenigingen of andere partijen in de wijk. Als laatste kijk je welke professionele hulp er geboden dient te worden, wij hopen pas op het einde actief in beeld te komen.
Innovatie-nurses in de organisatie
Als we specifiek inzoomen op die tweede stap, de inzet van (technologische) hulpmiddelen, dan hebben we ook daar een duidelijke strategie in gekozen. Om zo dicht mogelijk bij de zorg te blijven, met name bij de praktische wensen en benodigdheden, is het belangrijk om van binnenuit de teams ondersteuning te bieden bij het werken met technologie. Een vraagbaak, iemand die net wat meer verstand heeft van- , of affiniteit heeft met technologie, maar ook begrijpt hoe het er aan toe gaat op de werkvloer. In ons team hebben we een aantal zogeheten innovatie-nurses, of i-nurses, aangesteld. Dit zijn verpleegkundigen en verzorgenden die, verspreid door de gehele organisatie, voor een aantal uur per week actief zijn met het uitdragen van zorgtechnologie bij hun collegae en de implementatie daarvan kunnen begeleiden. Het feit dat het teamleden zijn, die zelf ook hun diensten draaien en met de handen aan het bed staan, zorgt ervoor dat de bereidheid om informatie aan te nemen en van elkaar te leren heel hoog is. Het voelt niet van bovenaf opgelegd, omdat het dat ook niet is.
Naast de i-nurses heeft De Zorgboog ook een innovatie ambassadeur. Dat is Winanda Tan. Winanda heeft de opleiding Zorg en Technologie gedaan en kan als de beste innovaties van buitenaf beoordelen, de juiste vragen stellen, projecten leiden en een programma van eisen opstellen.”
Lastige gesprekken, andere oplossingen
Een ander onderdeel van de Schijf van Vijf is de juiste gespreksvaardigheden. Hoe vertel je aan een cliënt, die gewend is dat er al vijf jaar lang iedere ochtend en iedere avond iemand langskomt om de steunkousen aan te doen, dat ze moet gaan werken met een steunkouspistool? Of dat er een medicijndispenser komt, in plaats van een verpleegkundige die dagelijks voor de medicijnen langskomt? Ook voor dit soort, soms lastige, gesprekken is er aandacht in de scholing voor zorgmedewerkers bij Zorgboog.
Regelmatig leidt het bespreken van de inzet van (technologische)hulpmiddelen ook tot het bespreken van het tweede en derde onderdeel van de Schijf van Vijf. Soms geef een cliënt aan: als jij niet meer bij me thuis komt, dan zie ik helemaal niemand meer. Dan heb je gelijk een ander item te pakken, namelijk eenzaamheid, het gebrek aan sociaal contact. We zijn geen welzijnsorganisatie, maar we kunnen dit signaal wel oppikken en met onze partners in de wijk kijken hoe we kunnen zorgen dat een cliënt uit dit isolement wordt gehaald door familie, vrijwilligers of dagbesteding.
Geen rompslomp
En die pijler werkgeluk? We weten dat voor onze medewerkers geldt dat ze zich vooral bezig willen houden met zorg, niet met administratie, het aansluiten van apparatuur en andere rompslomp die komt kijken bij de invoer van technologische innovaties. We hebben er dus heel bewust voor gekozen om onze medewerkers te ontzorgen op alle onderdelen die niet met zorg te maken hebben. We zijn gestart met dit ontzorgen bij de inzet van de medicijndispenser, maar willen dit voor alle technologie die we inzetten zo uitrollen.
We horen terug dat dit gewaardeerd wordt en dit een positieve invloed heeft op het werkgeluk van onze medewerkers.
Deze blog is in april ’21 eerder gepubliceerd in het SET-up online leernetwerk.