INTERVIEW || Het is 2019 als er in de praktijk van huisarts Jan Frans Mutsaerts net is gestart met het e-consult voor niet dringende vragen en online herhaalrecepten. Daarnaast zijn er plannen om uit te breiden met digitale leefstijlprogramma’s en andere diensten die het huisartsenteam gaat helpen om efficiënter om te gaan met personele capaciteit. Fast forward naar 2021 en digitale zorg voert de boventoon bij Het Huisartsenteam De Keen in Etten-Leur.
“Digitale zorg heeft in het afgelopen jaar een enorme vlucht genomen. Digitaal afspraken maken is de dagelijkse praktijk. Als ik vandaag in mijn agenda kijk, dan zijn er veertien afspraken die digitaal zijn gemaakt en slechts vier via de assistente. Ook de e-consulten lopen continu door. Ik heb er net zes beantwoord en nu staan er alweer drie nieuwe klaar. Na het weekend hebben we er soms tientallen klaar staan om weg te werken. Ruim zeventig procent van alle patiënten hebben de app van de praktijk op hun telefoon staan, het merendeel gebruikt hem ook. Om afspraken te maken, hun medicatieoverzicht in te zien of herhaalrecepten aan te vragen”, vertelt huisarts Jan Frans Mutsaerts.
“Een jaar geleden konden we nog niet met zekerheid zeggen dat e-consulten fysieke consulten vervingen, maar inmiddels kunnen we dat duidelijk zien. Ook het gebruik van de praktijktelefoon is stevig gedaald: daar is de app voor in de plek gekomen. We zien ook dat digitale herhaalrecepten een vlucht hebben genomen. Patiënten hebben tegenwoordig hun medicatieoverzicht altijd bij de hand via de app, dus van daaruit een herhaalrecept vragen is snel gedaan.”
Uitbreiding toepassingen
Hoe of waarmee is het digitale zorg aanbod van de praktijk ten opzichte van 2019 uitgebreid? “Patiënten kunnen hun uitslagen in de app inzien, alsmede delen van hun dossier. Het is grappig dat we nu ook regelmatig feedback van patiënten krijgen, op de manier waarop iets in het dossier is opgenomen bijvoorbeeld. Dat werkt goed, want daar wordt het dossier alleen maar beter van.”
“MiGuide past bij de beweging van Positieve Gezondheid. We hopen dat mensen met diabetes meer zelf met hun ziekte bezig willen zijn, om zich beter in hun vel te laten voelen en hopelijk pillen of insuline te minderen.”
– Jan Frans Mutsaerts, Directeur “Het Huisartsenteam”, huisarts
Er zijn nog twee andere zaken aan de app toegevoegd. Allereerst MiGuide, een platform gericht op het verbeteren van de levensstijl van diabetespatiënten. Het heeft als functie om patiënten te stimuleren meer te bewegen en betere voedingskeuzes te maken. MiGuide kan gebruikt worden om gezondheidsgegevens in te voeren en om controlegesprekken bij de huisarts of praktijkondersteuner voor te bereiden. “MiGuide past bij de beweging van Positieve Gezondheid. We hopen dat mensen met diabetes meer zelf met hun ziekte bezig willen zijn, om zich beter in hun vel te laten voelen en hopelijk pillen of insuline te minderen.” De huisartsenpraktijk is net gestart met MiGuide en gaat in de komende periode samen met LUMC en NeLL onderzoeken of het platform daadwerkelijk gebruikt wordt en wat het gebruik ervan oplevert.
Aan de app van de huisartsenpraktijk is daarnaast SkinVision toegevoegd. SkinVision is een app waarmee je verdachte plekjes en moedervlekken kunt checken en bijhouden. Je maakt een foto en het slimme algoritme beoordeelt of het nodig is om actie te ondernemen – en zo ja, wat voor actie. “Wij hebben geen financiële samenwerking met SkinVision. Sommige zorgverzekeraars hebben dat wel, anders betaal je als consument zelf ervoor. We horen dat mensen het fijn vinden om er gebruik van te maken.”
Digitaal open blijven
Als begin 2020 de eerste coronagolf Nederland in z’n greep houdt, ziet de huisarts hoe bij veel van zijn collega’s de “digitale” deuren op slot gaan. “Er was veel angst en onzekerheid. Wij besloten vanaf het begin om het digitale portal van de praktijk gewoon open te houden en deze mogelijkheid te blijven gebruiken. We merkten natuurlijk dat er minder mensen langs kwamen, simpelweg omdat ze niet durfden, maar het beeld dat er allerlei patiënten hoestend en proestend in de praktijk zouden staan zonder triage was ook niet terecht. Mensen zijn slim genoeg en blijven bij klachten gewoon thuis. Die groep mensen gaat vervolgens op zoek naar andere manieren om toch contact te hebben met de huisarts.”
Welke invloed had COVID-19 op de versnelde groei van digitale zorg in de praktijk? “We hebben gezien dat mensen makkelijker en sneller digitale zorg gebruiken. Niet alleen onze patiënten, maar ook wij als zorgverleners. Een concreet voorbeeld daarvan is beeldbellen. Tijdens de eerste coronagolf hebben wij ook beeldbellen als vorm van contact met de huisarts aangeboden, al stond dat los van de app. Het ging een beetje houtje touwtje, maar het was wel functioneel. Beeldbellen wordt nu geïntegreerd in de app en dan zit alles technisch gezien goed in elkaar. Zonder COVID hadden wij ongetwijfeld gewacht tot het beeldbellen volledig was geïntegreerd in de app, nu werden we door corona overvallen en moesten we wel snel schakelen en een andere optie bieden.”
Het gaat niet vanzelf
Versnelling of niet, het gebruik van digitale zorg gaat niet vanzelf. “Hoewel wij niet mogen klagen omdat de bereidheid om aan de slag te gaan bij ons hoog is, roep ik anderen op om dit proces niet te onderschatten. Het is niet alleen een kwestie van een portal open zetten of een app aanbieden. Je moet aan de achterkant, in de eigen praktijk, ervoor zorgen dat het gebruik wordt gestimuleerd. Keer op keer. De huisarts moet bij ieder spreekuur melden: zet de app op je telefoon en maak de volgende afspraak digitaal. Dat kost dan een halve minuut extra, maar vervolgens is er veel tijd voor de assistente gewonnen. Wij bieden sommige afspraaktijden alleen digitaal aan. Als er iemand belt om telefonisch een afspraak te maken, dan geeft de assistente aan: je moet deze afspraak digitaal maken. Natuurlijk zullen er dan patiënten reageren met ‘belachelijk, ik heb je nu toch aan de lijn’, maar de tweede keer zullen ze niet meer bellen en het direct digitaal doen. Je moet een beetje duwen, je moet een beetje durven. Net zoals de banken ons langzaam maar zeker over hebben laten gaan op het digitale, zo proberen wij onze patiënten ook te motiveren om langzaam volledig – waar dat kan – over te gaan op digitale zorg.”
“Twee jaar geleden deed ik er 1 of 2 per dag, die deed ik even tussendoor. Nu heb ik er vijftien of twintig per dag, die kunnen niet even tussendoor.”
– Jan Frans Mutsaerts, Directeur “Het Huisartsenteam”, huisarts
De inzet van digitale zorg verandert ook de huidige manier van werken, ook daar moet je bij stil staan en aandacht aan besteden. De assistenten spenderen minder tijd aan de telefoon en meer tijd aan zaken als uitstrijkjes, oren uitspuiten, of hechtingen verwijderen. De huisartsen moeten dagelijks minimaal een halfuur blokken om de e-consulten te doen. “Twee jaar geleden deed ik er 1 of 2 per dag, die deed ik even tussendoor. Nu heb ik er vijftien of twintig per dag, die kunnen niet even tussendoor.”
Jan Frans en zijn collega’s lopen naar eigen zeggen ‘ver voor de troepen uit’ als het gaat om digitale zorg. Dat zorgt ervoor dat met name zijn collega Jasper Schellingerhout, met wie Jan Frans in 2018 begon met het onderzoek doen naar en invoeren van digitale zorg, regelmatig wordt gevraagd om te vertellen over zijn ervaringen en om lezingen te verzorgen. “Het lijkt soms wel een rondreizend circus” grapt de huisarts.
Jan Frans, Jasper en Lennard van Dongen, eveneens huisarts bij Het Huisartsenteam De Keen, kondigden vorige week een nieuw initiatief aan: Arene, een volledig online huisartsenpraktijk. Met deze digitale praktijk willen de initiatiefnemers antwoord geven op het tekort aan huisartsen in Nederland. Mensen die nu geen huisarts hebben, kunnen terecht bij Arene.
Dit interview is de laatste een interviewreeks over digitale zorg in de huisartsenpraktijk van het NHG en VitaValley. Eind 2019 publiceerde Zelfzorg Ondersteund! in samenwerking met het NHG ‘Vijf voorbeelden digitale zorg in de praktijk’. Ruim een jaar later interviewden we opnieuw deze koplopers om te horen waar ze nu staan en in hoeverre corona impact heeft gehad op de implementatie van digitale zorg.
Lees alle interviews uit deze reeks:
- Interview met huisarts Stijn van Kerkhoven ‘Huisartsen moeten af van kruideniersmentaliteit’.
- Interview met initiatiefnemers van Huisartsenpraktijk.nl Geert Elbers en Frank van Summeren ‘We merkten dat we het afgelopen jaar minder overtuigingskracht nodig hadden’
- Monique Bakker, consulent Het Nieuwe Zorgwerken bij RegiozorgNu ‘“Patiënten stimuleren blijft de grootste uitdaging”.
Laat je daarnaast inspireren door verschillende praktijkvoorbeelden, interviews en tips in het dossier digitale zorg in de huisartsenpraktijk op de website van VitaValley.