Je bent hier:
Home »
Regionale samenwerking
Het structureel en op grote schaal inzetten van e-health is een brede en grote opgave. Zeker wanneer het aankomt op vraagstukken rondom de Juiste Zorg op De Juiste Plek (JZOJP), waarbij het gaat om het voorkomen, verplaatsen of vervangen van de zorg. We willen immers niet dat een besparing van zorglasten bij de ene partij leidt tot meer zorglasten bij een andere partij. Of dat medewerkers in de regio steeds moeten werken met andere apps of toepassingen, bijvoorbeeld bij slim toegangsbeheer van de woning. Dit vraagt om samenwerking in de regio.
De tendens nu en in de toekomst is en blijft langer zelfstandig thuis wonen en zorg verlenen zo dichtbij mogelijk en in de vertrouwde leefomgeving. De noodzaak tot integraliteit van de zorgketen wordt daarom steeds belangrijker. Vanuit het perspectief van cliënten is het cruciaal dat zij niet geconfronteerd worden met een lappendeken aan zorgpaden en niet compatibele oplossingen. Maar hoe kom je nu tot regionale samenwerking en zorg je dat alle neuzen (blijvend) dezelfde kant op staan? In dit kennisdossier vind je links naar relevante publicaties, blogs en webinars. We beantwoorden hiermee de volgende vragen:
1. Hoe kom je tot regionale samenwerking?
Het korte antwoord op die vraag: stel met elkaar een regionale, breed gedragen visie op en formuleer op basis van die visie concrete doelstellingen en bijbehoren projecten.
Onderstaand plaatje geeft een overzicht van de te doorlopen stappen. Dit overzicht komt uit het stappenplan ‘Regiovisie en innovatie in de wijk’, dat partijen helpt om constructief samen te werken aan innovatie in de regio. Naast de theoretische toelichting van de verschillende stappen, staat de publicatie bomvol tips en goede voorbeelden. Lezen dus!
TIPS!
- Voor de opzet en organisatie van samenwerking in de regio Noord-Holland Noord rondom e-TRS kun je dit voorbeeld bekijken. Voor meer details is het zeker raadzaam het webinar hierover terug te kijken.
- Check het SET-project in de regio Rivierenland, waar ze communicatieplatform OZOverbindzorg inzetten voor een betere afstemming tussen zorgprofessionals, mantelzorgers en cliënten bij complexe zorgvragen.
- Lees het interview van de samenwerking tussen zorgorganisatie Carinova en Zilveren Kruis. Door samen een visie te ontwikkelen hebben ze contractafspraken kunnen maken om te kunnen innoveren in de wijkverpleging. Dit is overigens een bilaterale visie tussen Zilveren Kruis en Carinova, maar het geeft een mooie basis om in de regio ook over verder te denken.
2. Hoe krijg (en houd) je iedereen betrokken ondanks eigen belangen en agenda?
Het opstellen en uitvoeren van een regionale visie en samenwerkingsagenda klinkt een stuk makkelijker dan het in werkelijkheid is. We weten dat dit programma’s zijn waar een lange adem voor nodig is en waar het soms twee stappen vooruit en weer één stap achteruit is. Uiteindelijk zijn de uitdagingen vaak niet nieuw en wordt hier al jaren over gesproken. De urgentie is bij betrokkenen bekend. Wanneer we nu nog langer blijven praten en geen actie ondernemen, kunnen organisaties op een gegeven moment niet meer voldoen aan hun zorgplicht of de visie op de zorg die ze graag willen verlenen.
Gezien de lange doorlooptijd is het goed om op een aantal vaste zaken te kunnen terugvallen, wanneer het proces blijft steken. Dan kun je weer teruggrijpen op ‘waarom je het ook alweer deed’ of wat de oorspronkelijke uitgangspunten waren. Zorg daarom dat je aan het begin van de samenwerking naast de visie ook duidelijke samenwerkingsafspraken en uitgangspunten stelt. Een projectstructuur of samenwerkingsgovernance. Stel deze zaken weer centraal op de momenten dat dat nodig is om het proces weer op gang te brengen. Misschien vraagt dat om een aanpassing op de visie of uitgangspunten door voortschrijdend inzicht of geeft het juist net weer even dat haakje om de beweging er weer in te krijgen.
Accepteer dat het soms weer even een stapje terugdoen is (of dat dit zo voelt), maar dat dit nodig is om weer vooruit te kunnen.
TIPS!
- Lees hoe ze in Noordoost Brabant de samenwerking hebben opgestart door eerst elkaars verschillen te leren kennen.
- Tijdens de Slimme Zorg Estafette is een bijeenkomst gehouden over het eerlijke gesprek rondom regionale samenwerking. De terugblik met een aantal concrete tips vind je via deze link.
- Daarnaast wijzen we je graag op het document ‘tips voor de samenwerking tussen inkoper en aanbieder van zorg of ondersteuning’ waarmee je concrete vragen en aspecten inziet die de basis kunnen vormen voor de governance of structuur van de regionale samenwerking.
3. Hoe komen we van praten naar doen?
Het opstellen van de regiovisie en bijbehorende projecten is één ding, maar het daadwerkelijk opstarten en implementeren van de projecten is iets anders. Dat vraagt om commitment, en dus ook tijd en middelen, van de samenwerkende partijen.
De kunst is om niet naar elkaar te blijven kijken wie de eerste stap doet, maar ook afspraken te maken over de projecten en de uitvoering. Wie A zegt (visie opstellen), zegt ook B (investeren in de uitvoering). Het gaat dan om praktische zaken als de inzet van een projectleider, sturen op doelen, voortgang monitoren, ingrijpen indien nodig. Eigenlijk een helder projectstructuur, waarbij de rollen, verantwoordelijkheden, financiën en risico’s duidelijk zijn besproken en belegd.
Beschikbaarheid van mensen en financiën zijn hierin vaak belangrijke randvoorwaarden. Kijk daarom goed naar de (wettelijke) verantwoordelijkheden van de financiers (zorgkantoren, zorgverzekeraars en gemeenten) in jouw regio, om duidelijke afspraken te maken voor betrokkenheid en het uiteindelijk toewerken naar structurele bekostiging. Vanuit het perspectief van de financier zijn vertrouwen, draagvlak en bestuurlijke ruimte hierbij helpend, zodat je voorbij komt aan “daar zijn wij niet van” en in oplossingen kunt denken wanneer de kosten en de baten bijvoorbeeld niet bij dezelfde organisatie neerslaan.
TIPS!
- Uiteraard kan een SET-subsidie helpen. Er zijn voorbeelden waar meerdere zorgaanbieders de SET-subsidie aanvragen om op die manier gezamenlijk op te trekken, bijvoorbeeld in de regio Twente rondom de implementatie van een slimme sleuteloplossing.
- Soms kan de SET-subsidie een mooie impuls zijn voor de opstart van een project, waarna de geïmplementeerde e-health onderdeel wordt van de reguliere zorg. Lees daarover het voorbeeld van Zo-Dichtbij. Kijk voor tijdelijke financiering ook naar de nieuwe Subsidieregeling Ondersteuning Wijkverpleging (SOW).
- Wat kan helpen is om met het laaghangende fruit te beginnen, zodat er op de korte termijn successen geboekt kunnen worden. Laat het sneeuwbaleffect vervolgens zijn werk doen. Zo heeft de samenwerking van zorgondernemers op het terrein van verzorging, verpleging en thuiszorg in de regio Rotterdam (ConForte) geleid tot het InnovatieLab.
- Kijk ook eens naar andere regio’s en hun goedlopende projecten. Kennisdeling is daarbij van belang. Mooi voorbeeld hiervan is Anders werken in de zorg. Gestart in 2018 in West-Brabant, maar inmiddels ook in Zeeland en Friesland opgestart of de Technologie & Zorg Academie die begonnen is in Twente, maar ondertussen ook in Groningen en Drenthe wordt gebruikt.
“Vanuit de samenwerkingsagenda met de zorgverzekeraars, hebben wij besloten één procent van de totale WMO begroting te steken in preventieve interventies, zoals valpreventie”
– Sven de Langen – Wethouder Zorg, Volksgezondheid, Ouderen en Sport in de Gemeente Rotterdam
4. Wat is de rol van de inkoper in regionale samenwerking?
Sinds 2019 ligt er een opdracht bij de zorgverzekeraars voor het opstellen van de regiobeelden en het formuleren van de regionale opgave. Zorgverzekeraars nemen daarmee hun verantwoordelijkheid als het gaat om zorg in de regio. Elke verzekerde moet er van op aan kunnen dat voldoende en goede zorg, binnen redelijke tijd en afstand beschikbaar is. Het waarborgen van die zorggarantie, het voldoen aan de wettelijke zorgplicht, nu maar ook in de toekomst, staat voor zorgverzekeraars voorop. Zij doen dat binnen de uitgangspunten van ons zorgstelsel: in competitie met elkaar, gezamenlijk waar dat noodzakelijk en toegestaan is en bijdraagt aan de beschikbaarheid en de kwaliteit van de zorg.
Nu in alle zorgkantoor regio’s de twee belangrijkste financiers (zorgverzekeraars en gemeenten) de handen ineen hebben geslagen door het opstellen van de samenwerkingsagenda’s, is er nu momentum voor actie.
Per regio zal het hierna afhankelijk zijn van de samenwerkingsafspraken die onderling gemaakt worden over de exacte rol van de inkoper in de uitvoeringsfase; welke taken of activiteiten pakt de inkoper op, in welke mate is de inkoper betrokken, wat zijn de uitgangspunten voor de inkoper, etc. Stem deze zaken af en maak ze onderdeel van de samenwerkingsafspraken.
Daarnaast geldt ook dat als er al een vruchtbaar samenwerkingsverband bestaat in de regio, dat het aannemelijk is om bovenstaande over die as te laten plaatsvinden.
TIPS!
- Check het document “Tips voor de samenwerking tussen inkoper en aanbieder van zorg of ondersteuning” waarmee je concrete vragen en aspecten inziet die de basis kunnen vormen voor de governance of structuur van de regionale samenwerking.
- Een mooi voorbeeld van de (bilaterale) samenwerking tussen ASVZ en Sociale Dienst Drechtsteden over hoe afspraken voor duurzame bekostiging tot stand is gekomen en hoe Drechtsteden dit nu ook bij andere zorgorganisaties in de regio op deze manier inkoopt.
5. Welke tips en/of goede voorbeelden zijn er op het gebied van regionale samenwerking beschikbaar?
Ben je ondanks alle genoemde projecten op zoek naar meer inspiratie en goede voorbeelden? Bekijk of luister dan de volgende webinars of voorbeeldcases;
- De webinar van JZOJP over regionale samenwerking met drie goede voorbeelden aan het woord;
- De interviewreeks van VNG over regionale samenwerking en de eerste resultaten daarvan;
- Het voorbeeld van Amaris die een regionale digitale helpdesk heeft opgezet voor vragen over digitale zorg.
6. Hoe verhoudt regionale samenwerking zich tot de SET-subsidie?
Voor een SET-subsidie wordt de (formele) samenwerking gevraagd tussen een aanbieder en een inkoper van zorg en/of ondersteuning. Regionale samenwerking is dus geen ‘must’. Voor de opschaling van e-health die alleen betrekking heeft op jouw organisatie is het daarom wellicht ook niet direct interessant.
Echter, zoals eerder geschetst, is de tendens nu en in de toekomst langer zelfstandig thuis wonen. De noodzaak tot integraliteit van de zorgketen wordt daarom steeds belangrijker. Daarnaast kan samenwerking helpen voor gezamenlijke inkoopafspraken richting leveranciers of beheer en onderhoudsaspecten voor de zorgtechnologie. Daarbij komt dat de financiers in de zorgkantoor regio’s nu de formele opdracht hebben gekregen voor het uitwerken van de regiovisies en de samenwerkingsagenda’s met gemeenten.
Het ligt dan ook voor de hand dat regionale samenwerking op korte termijn steeds belangrijker wordt en dan is het handig om hier vast over nagedacht te hebben en jouw visie en standpunten hiervoor klaar te hebben staan.
Webinars
- Medicatieveiligheid en regionale samenwerking – VitaValley
Overige tips
- Visie Actiz: Digitaal Denken en Doen 2019 – 2022
Meer thema’s
Binnen SET-up wordt kennis gedeeld door middel van negen verschillende thema’s. Allemaal onderwerpen waar een SET-subsidieaanvrager over denkt, overlegt en schrijft. Klik op het uitschuifmenu hieronder om meer te lezen over het thema van jouw interesse.
1. Klantgerichtheid
Met het thema klantgerichtheid bedoelen we het centraal stellen van de cliënt, patiënt, burger, mantelzorger en/of zorgprofessional, oftewel de doelgroep van jouw SET-project.
Een effectieve implementatiestrategie houdt rekening met de wensen en behoeften van de doelgroep. Voor de adoptie van e-health is een eerste vereiste dat de toepassing vindbaar en toegankelijk is voor de doelgroep. Een tweede vereiste is dat gebruikers de toepassing willen en kunnen gebruiken. En tot slot dat gebruikers voldoende toegevoegde waarde ervaren.
Meer over klantgerichtheid
2. Leren en opleiden
Het werken met e-health of technologie voor zorg op afstand doet een beroep op de kennis, competenties en vaardigheden van zorgprofessionals, cliënten en mantelzorgers. Een eis voor de implementatie van e-health is dat iedereen die er mee gaat werken bekend is met de technologie en in staat deze goed te gebruiken.Waar moet je rekening mee houden bij de instructie en training van deze verschillende doelgroepen? Hoe ziet een goed opleidingsplan eruit? Welke verschillende manieren zijn er waarop je een training kunt aanbieden?
Meer over leren en opleiden
3. e-Health & Technologie
Ondanks dat de specifieke toepassing, doelgroep of implementatieaanpak van de e-healthoplossing kan verschillen, zijn er ook veel overlappende activiteiten te benoemen. Binnen deze leerlijn proberen we zoveel mogelijk van de kennis en ervaringen op te halen en deze weer terug te delen aan de community. Zo hoeft het wiel niet overal opnieuw uitgevonden te worden of kunnen inspanningen gebundeld worden.Daarnaast zijn een aantal algemene thema’s onder dit leerthema te hangen, zoals contractafspraken met leveranciers, het inrichten van een service centrale voor vragen over verschillende e‑healthtoepassingen of bijvoorbeeld het opzetten van een centrale plek voor het oefenen of bekijken van verschillende e-healthoplossingen.
Meer over e-health & technologie
4. Privacy & AVG
Als zorgverlener verwerk je persoonsgegevens en moet je je houden aan de privacywetgeving en eisen vanuit overige zorgwetten. De belangrijkste privacywet is de Europese Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). Deze wet bepaalt wat je allemaal mag doen met persoonsgegevens en hoe je deze gegevens moet beschermen.Maar aan welke regels heb je je eigenlijk te houden? Hoe regel je de privacy compliance op organisatie niveau? en Wat verandert de inzet van eHealth aan het omgaan met persoonlijke gegevens?
Meer over privacy & AVG
5. Structurele bekostiging
Structurele bekostiging en businessmodellen is een thema dat in elk SET-project een rol speelt. Want hoe kom je van een gesubsidieerd traject naar structurele bekostiging van e-health?
Meer over structurele bekostiging
6. Leiderschap
Het implementeren van e-health of digitale zorg is voor een deel technische innovatie, maar het overgrote deel is sociale innovatie. Met sociale innovatie bedoelen we het veranderen van hoe mensen met de nieuwe technologie mogen, willen en kunnen werken. Verandermanagement dus. Dat vraagt om leiderschap!
Meer over leiderschap
7. Duurzame implementatie
Binnen SET-up zijn steeds meer deelnemers bezig met de duurzame implementatie van e-health. Dit geldt zowel voor de SET COVID-19 projecten als de reguliere SET innovatieclusters.Bij duurzame implementatie gaat het over het structureel inbedden in werkprocessen en het technisch, organisatorisch en financieel borgen, zodat de inzet van e-health ook na afloop van de SET-subsidie door kan blijven gaan.
Meer over duurzame implementatie
8. Regionale samenwerking
Het structureel en op grote schaal inzetten van e-health is een brede en grote opgave. Zeker wanneer het aankomt op vraagstukken rondom de Juiste Zorg op De Juiste Plek (JZOJP), waarbij het gaat om het voorkomen, verplaatsen of vervangen van de zorg.Maar hoe kom je nu tot regionale samenwerking en zorg je dat alle neuzen (blijvend) dezelfde kant op staan? In dit kennisdossier vind je links naar relevante publicaties, blogs en webinars.
Meer over regionale samenwerking
9. Ethiek en digitalisering
Nieuwe technologie en het gebruik ervan leidt vaak tot ethische vragen. Dat geldt ook voor e-health. Hoe verandert technologie de zorg? Wat betekent het voor de zorgprofessional, voor de cliënt en voor hun relatie? Wat gebeurt er met persoonsdata? Wie is eigenlijk verantwoordelijk?…en zo zijn er nog veel meer ethische vragen. Ongetwijfeld ook vragen die jullie in je SET-project tegenkomen. Daarom agenderen we vanuit SET-up het onderwerp ‘Ethiek en digitalisering’.
Meer over ethiek en digitalisering