Regionale samenwerking

Het korte antwoord op die vraag: stel met elkaar een regionale, breed gedragen visie op en formuleer op basis van die visie concrete doelstellingen en bijbehoren projecten.

Onderstaand plaatje geeft een overzicht van de te doorlopen stappen. Dit overzicht komt uit het stappenplan ‘Regiovisie en innovatie in de wijk’, dat partijen helpt om constructief samen te werken aan innovatie in de regio. Naast de theoretische toelichting van de verschillende stappen, staat de publicatie bomvol tips en goede voorbeelden. Lezen dus!

TIPS!

• Voor de opzet en organisatie van samenwerking in de regio Noord-Holland Noord rondom e-TRS kun je dit voorbeeld bekijken. Voor meer details is het zeker raadzaam het webinar hierover terug te kijken.
• Check het SET-project in de regio Rivierenland, waar ze communicatieplatform OZOverbindzorg inzetten voor een betere afstemming tussen zorgprofessionals, mantelzorgers en cliënten bij complexe zorgvragen.
• Lees het interview van de samenwerking tussen zorgorganisatie Carinova en Zilveren Kruis. Door samen een visie te ontwikkelen hebben ze contractafspraken kunnen maken om te kunnen innoveren in de wijkverpleging. Dit is overigens een bilaterale visie tussen Zilveren Kruis en Carinova, maar het geeft een mooie basis om in de regio ook over verder te denken.

Het opstellen en uitvoeren van een regionale visie en samenwerkingsagenda klinkt een stuk makkelijker dan het in werkelijkheid is. We weten dat dit programma’s zijn waar een lange adem voor nodig is en waar het soms twee stappen vooruit en weer één stap achteruit is. Uiteindelijk zijn de uitdagingen vaak niet nieuw en wordt hier al jaren over gesproken. De urgentie is bij betrokkenen bekend. Wanneer we nu nog langer blijven praten en geen actie ondernemen, kunnen organisaties op een gegeven moment niet meer voldoen aan hun zorgplicht of de visie op de zorg die ze graag willen verlenen.

Gezien de lange doorlooptijd is het goed om op een aantal vaste zaken te kunnen terugvallen, wanneer het proces blijft steken. Dan kun je weer teruggrijpen op ‘waarom je het ook alweer deed’ of wat de oorspronkelijke uitgangspunten waren. Zorg daarom dat je aan het begin van de samenwerking naast de visie ook duidelijke samenwerkingsafspraken en uitgangspunten stelt. Een projectstructuur of samenwerkingsgovernance. Stel deze zaken weer centraal op de momenten dat dat nodig is om het proces weer op gang te brengen. Misschien vraagt dat om een aanpassing op de visie of uitgangspunten door voortschrijdend inzicht of geeft het juist net weer even dat haakje om de beweging er weer in te krijgen.

Accepteer dat het soms weer even een stapje terugdoen is (of dat dit zo voelt), maar dat dit nodig is om weer vooruit te kunnen.

TIPS!

• Lees hoe ze in Noordoost Brabant de samenwerking hebben opgestart door eerst elkaars verschillen te leren kennen.
• Tijdens de Slimme Zorg Estafette is een bijeenkomst gehouden over het eerlijke gesprek rondom  regionale samenwerking. De terugblik met een aantal concrete tips vind je via deze link.
• Daarnaast wijzen we je graag op het document ‘tips voor de samenwerking tussen inkoper en aanbieder van zorg of ondersteuning’ waarmee je concrete vragen en aspecten inziet die de basis kunnen vormen voor de governance of structuur van de regionale samenwerking.

Het opstellen van de regiovisie en bijbehorende projecten is één ding, maar het daadwerkelijk opstarten en implementeren van de projecten is iets anders. Dat vraagt om commitment, en dus ook tijd en middelen, van de samenwerkende partijen.

De kunst is om niet naar elkaar te blijven kijken wie de eerste stap doet, maar ook afspraken te maken over de projecten en de uitvoering. Wie A zegt (visie opstellen), zegt ook B (investeren in de uitvoering). Het gaat dan om praktische zaken als de inzet van een projectleider, sturen op doelen, voortgang monitoren, ingrijpen indien nodig. Eigenlijk een helder projectstructuur, waarbij de rollen, verantwoordelijkheden, financiën en risico’s duidelijk zijn besproken en belegd.

Beschikbaarheid van mensen en financiën zijn hierin vaak belangrijke randvoorwaarden. Kijk daarom goed naar de (wettelijke) verantwoordelijkheden van de financiers (zorgkantoren, zorgverzekeraars en gemeenten) in jouw regio, om duidelijke afspraken te maken voor betrokkenheid en het uiteindelijk toewerken naar structurele bekostiging. Vanuit het perspectief van de financier zijn vertrouwen, draagvlak en bestuurlijke ruimte hierbij helpend, zodat je voorbij komt aan “daar zijn wij niet van” en in oplossingen kunt denken wanneer de kosten en de baten bijvoorbeeld niet bij dezelfde organisatie neerslaan.

TIPS!

• Uiteraard kan een SET-subsidie helpen. Er zijn voorbeelden waar meerdere zorgaanbieders de SET-subsidie aanvragen om op die manier gezamenlijk op te trekken, bijvoorbeeld in de regio Twente rondom de implementatie van een slimme sleuteloplossing.
• Soms kan de SET-subsidie een mooie impuls zijn voor de opstart van een project, waarna de geïmplementeerde e-health onderdeel wordt van de reguliere zorg. Lees daarover het voorbeeld van Zo-Dichtbij. Kijk voor tijdelijke financiering ook naar de nieuwe Subsidieregeling Ondersteuning Wijkverpleging (SOW).
• Wat kan helpen is om met het laaghangende fruit te beginnen, zodat er op de korte termijn successen geboekt kunnen worden. Laat het sneeuwbaleffect vervolgens zijn werk doen. Zo heeft de samenwerking van zorgondernemers op het terrein van verzorging, verpleging en thuiszorg in de regio Rotterdam (ConForte) geleid tot het InnovatieLab.
• Kijk ook eens naar andere regio’s en hun goedlopende projecten. Kennisdeling is daarbij van belang. Mooi voorbeeld hiervan is Anders werken in de zorg. Gestart in 2018 in West-Brabant, maar inmiddels ook in Zeeland en Friesland opgestart of de Technologie & Zorg Academie die begonnen is in Twente, maar ondertussen ook in Groningen en Drenthe wordt gebruikt.

“Vanuit de samenwerkingsagenda met de zorgverzekeraars, hebben wij besloten één procent van de totale WMO begroting te steken in preventieve interventies, zoals valpreventie” 

– Sven de Langen – Wethouder Zorg, Volksgezondheid, Ouderen en Sport in de Gemeente Rotterdam

Sinds 2019 ligt er een opdracht bij de zorgverzekeraars voor het opstellen van de regiobeelden en het formuleren van de regionale opgave. Zorgverzekeraars nemen daarmee hun verantwoordelijkheid als het gaat om zorg in de regio. Elke verzekerde moet er van op aan kunnen dat voldoende en goede zorg, binnen redelijke tijd en afstand beschikbaar is. Het waarborgen van die zorggarantie, het voldoen aan de wettelijke zorgplicht, nu maar ook in de toekomst, staat voor zorgverzekeraars voorop. Zij doen dat binnen de uitgangspunten van ons zorgstelsel: in competitie met elkaar, gezamenlijk waar dat noodzakelijk en toegestaan is en bijdraagt aan de beschikbaarheid en de kwaliteit van de zorg.

Nu in alle zorgkantoor regio’s de twee belangrijkste financiers (zorgverzekeraars en gemeenten) de handen ineen hebben geslagen door het opstellen van de samenwerkingsagenda’s, is er nu momentum voor actie.

Per regio zal het hierna afhankelijk zijn van de samenwerkingsafspraken die onderling gemaakt worden over de exacte rol van de inkoper in de uitvoeringsfase; welke taken of activiteiten pakt de inkoper op, in welke mate is de inkoper betrokken, wat zijn de uitgangspunten voor de inkoper, etc. Stem deze zaken af en maak ze onderdeel van de samenwerkingsafspraken.

Daarnaast geldt ook dat als er al een vruchtbaar samenwerkingsverband bestaat in de regio, dat het aannemelijk is om bovenstaande over die as te laten plaatsvinden.

TIPS!

• Check het document “Tips voor de samenwerking tussen inkoper en aanbieder van zorg of ondersteuning” waarmee je concrete vragen en aspecten inziet die de basis kunnen vormen voor de governance of structuur van de regionale samenwerking.
• Een mooi voorbeeld van de (bilaterale) samenwerking tussen ASVZ en Sociale Dienst Drechtsteden over hoe afspraken voor duurzame bekostiging tot stand is gekomen en hoe Drechtsteden dit nu ook bij andere zorgorganisaties in de regio op deze manier inkoopt.

Ben je ondanks alle genoemde projecten op zoek naar meer inspiratie en goede voorbeelden? Bekijk of luister dan de volgende webinars of voorbeeldcases;

• De webinar van JZOJP over regionale samenwerking met drie goede voorbeelden aan het woord;
• De interviewreeks van VNG over regionale samenwerking en de eerste resultaten daarvan;
• Het voorbeeld van Amaris die een regionale digitale helpdesk heeft opgezet voor vragen over digitale zorg.

Voor een SET-subsidie wordt de (formele) samenwerking gevraagd tussen een aanbieder en een inkoper van zorg en/of ondersteuning. Regionale samenwerking is dus geen ‘must’. Voor de opschaling van e-health die alleen betrekking heeft op jouw organisatie is het daarom wellicht ook niet direct interessant.

Echter, zoals eerder geschetst, is de tendens nu en in de toekomst langer zelfstandig thuis wonen. De noodzaak tot integraliteit van de zorgketen wordt daarom steeds belangrijker. Daarnaast kan samenwerking helpen voor gezamenlijke inkoopafspraken richting leveranciers of beheer en onderhoudsaspecten voor de zorgtechnologie. Daarbij komt dat de financiers in de zorgkantoor regio’s nu de formele opdracht hebben gekregen voor het uitwerken van de regiovisies en de samenwerkingsagenda’s met gemeenten.

Het ligt dan ook voor de hand dat regionale samenwerking op korte termijn steeds belangrijker wordt en dan is het handig om hier vast over nagedacht te hebben en jouw visie en standpunten hiervoor klaar te hebben staan.